Abecede (wymiatacz), 2006-05-14 01:04:22
Partykułę nie jako zaprzeczenie piszemy rozdzielnie:
# z osobowymi formamiczasownika oraz z bezokolicznikiem, np.
nie lubię, nie musisz, nie ma, niechcemy, nie żałujcie, nie są, nie dotknąłem, nie pragnęłam, nie dbałeś, niezdążyłeś, nie zdjął, nie wzięła, nie krzyczy, nie świeciło, nie móc, nie tłumić,nie upokorzać, nie dostrzegać.
WYJĄTKI: Czasowniki utworzone od rzeczowników zprzedrostkowym nie, np. niepokoić (od: niepokój), niewolić (od: niewola), atakże czasowniki niedomagać, niedowidzieć, nienawidzić.
# z osobowymi formamiczasownika użytymi w funkcji bezosobowej, np.
nie należy (ukrywać), niepowinno się (namawiać), nie wypadałoby (postąpić inaczej), nie godzi się (rzucaćoszczerstw), nie należało (zabierać głosu), nie podróżowało się (długo);
# zwyrazami użytymi w znaczeniu czasownikowym, np.
nie brak (tupetu, nie można(narzekać), nie trzeba (namawiać), nie wiadomo (jak postąpić), nie warto(zaczynać), nie wolno (palić),
a także z użytymi w funkcji orzeczeniawyrazami:
nie wstyd (nie wstyd ci?), nie strach (nie strach na to patrzeć?),nie żal (nie żal wam wyjeżdżać?), nie szkoda (nie szkoda wam czasu?), nie sposób(wszystkiego zapamiętać),
z wyjątkiem wyrazu niepodobna (niepodobna tegozrozumieć);
# z imiesłowami przysłówkowymi współczesnymi (zakończonymi na-ąc) i uprzednimi (zakończonymi na -łszy, -wszy), np.
nie myśląc, nieprzewidując, nie wyszedłszy, nie przyrzekłszy, nie zamknąwszy, niewstąpiwszy;
# z bezosobowymi formami czasowników na -no, -to, np.
niewidziano, nie zaprzestano, nie podjęto, nie zachęcano, nie zdjęto, nie nakryto,nie wykryto;
# z zaimkami, np.
nie ja, nie ty, nie mój, nie nasz, nie one,nie taki, nie swój, nie to, nie każdy, nie wasza, nie twoja, nie tamten;
Donielicznych wyjątków należą zaimki:
nieco, niecoś, nieswój (niezdrów),
niejaki(pewien, jakiś),
niejako, niektóry, poniektóry.
# z liczebnikami, np.
nieraz, nie dwa, nie tysiąc, nie piąty, nie siódma, nie dziewiętnasta, nie troje,nie dwanaścioro, nie kilka, nie kilkoro;
Do wyjątków należąliczebniki:
niejeden (wielu; ten i ów),
niewiele, niewielu.
# zprzymiotnikami i przysłówkami w stopniu wyższym i najwyższym, np.
niekrótsza, nie ciekawszy, nie najwłaściwsza, nie najzabawniejsza, nienajsprytniejszy, nie częściej, nie łatwiej, nie dokładniej, nie trudniej, nienajlepiej, nie najpewniej, nie najgrzeczniej;
# z przysłówkami niepochodzącymi od przymiotników, np.
nie tylko, nie bardzo, nie zawsze, nietutaj, nie całkiem, nie zaraz, nie jutro, nie dosyć;
Do wyjątków należąprzysłówki:
niebawem, nieraz, niezbyt.
# z rzeczownikami, przymiotnikami iprzysłówkami, jeśli wyraża przeciwstawienie, np.
nie porażki, lecz sukcesy(zmieniły jego życie),
poprawny, a nie błędny (zapis jest poprawny, a niebłędny),
nie długo, lecz bardzo krótko (trwała jego nadzieja).
